ქსოვილწერა და ხვეულწერა

Ⴇამაზ Ⴋჭედლიძე. Ⴀღდგენილი ქართული ანბანი. — Ⴔულდა, 2013 — 148 გვ. — 240 ილ., 43 ტაბ. Ⴕართული კალიგრაფიის ხელოვნების აღდგენა. — Ⴂვ. 94-104. Ⴂაგრძელება! Ⴃასაწყისი წინა ჩანაწერში! Ⴑასტამბო ხელნაწერი ასოები Ⴑასტამბო ხელნაწერი ასოები არის ორი სახის: განცალკევებული და გაბმული წერისათვის. Ⴑწორედ ასეთი ასოებით იწერება კალიგრაფიული სახის ნაწარმოებები. Ⴕვემოთ მომყავს ქართული და ლათინური ასოების შედარებითი ტაბულა. Ⴋე მგონია, ამ ტაბულიდან კარგად ჩანს ქართული ასოების არსი. Ⴉალიგრაფიის (ნატიფმწერის) გამოყენების საგანია ბოლო, მეხუთე, უჯრედში მოყვანილი ასოები. Ⴃანარჩენ სხვა სახის ასოებს კი ჰქმნიან საშრიფტო დიზაჲნერები. Ⴉალიგრაფიული კონკურსების მონაწილეებს უნდა მოეთხოვოს წერა ასომთავრულ/მხედრული ასოებით. Ⴓმთავრულოდ არ იქნება არავითარი ლამაზწერა! Ⴀსომთავრული იხმარება ორთოგრაფიული დანიშნულებით. Ⴄს წესი ძალიან მარტივია: ასომთავრულით იწერება ახალი წინადადების პირველი სიტყვის პირველი ასო და აგრეთვე საკუთარი და პირადი სახელები. Ⴉალიგრაფიული ასოებით არ შეიძლება იწერებოდეს წიგნები (მრავალ ათეულ– და ასეულ გვერდებიანი ტექსტები), რადგან მათი კითხვადობა დაბალია. Ⴜიგნები იწერება (იბეჭდება) „ბეჭდური“ ასოებით. Ⴉალიგრაფიული ასოებით იწერება მოკლე (ნახევარ–, ერთ გვერდიანი) ტექსტები: სიგელები, დიპლომები, მილოცვები, მიპატიჟების ბარათები და ა. შ. Ⴉალიგრაფია არის ხელით, ლამაზად დაწერილი ტექსტი. Ⴐა თქმა უნდა, შეიძლება ხელით დაწერილი ასოებისგან შევქმნათ კომპჲუტერული საშრიფტო გარნიტური. Ⴂამოვა ძალიან ლამაზი ტექსტი, მაგრამ ეს არ იქნება კალიგრაფია. Ⴄს იქნება თავისუფალსტილიანი ასოებით აკრეფილი ტექსტი. Ⴀრავითარი აზრი არა აქვს წიგნების წერას ხელით, მით უმეტეს კალიგრაფიული ასოებით. Ⴃიდი მოცულობის ტექსტის წაკითხვა ასეთი ასოებით ძალიან ძნელია და თვალების დამღლელი. Ⴜიგნის ტექსტი იკრიფება სასტამბო საშრიფტო გარნიტურებით. Ⴃაუშვებელია სარწმუნოებრივი ხასიათის ტექსტების (ფსალმუნები, ლოცვები და ა. შ.) დაწერა კალიგრაფიული ასოებით — ეს ნიშნავს მათი შინაარსის დაკნინებას. Ⴀსეთი ტექსტები იწერებოდა წიგნებში და თანაც მთავრულ/ნუსხური ასოებით. Ⴕართული ქსოვილწერის ნიმუშები Ⴕსოვილწერა — დეკორატიული ხელწერა,  რომელიც ჰკრავს სტრიქონს განუწყვეტელ ორნამენტში. „ႱႠႫႾႥႧႭ ႣႠ ႱႠႫႶႣႤႪႭ ႱႠႾႠႰႤႡႠ” „Ⴑამხვთო და სამღდელო Ⴑახარება” Ⴒფილისი, 1709 წ. „ႱႠႫႶႧႭ ႣႠ ႱႠႫႶႣႤႪႭ ႱႠႫႭႺႨႵႳႪႭ“ „Ⴑამღთო და სამღდელო სამოციქულო“ Ⴒფილისი, 1709 წ. „ႨႡႠႩႭႬႨ ႳႴႪႨႱႠ ႹႳႤႬႨႱႠ ႨႤႱႭ ႵႰႨႱႲႤႱႨ“ „Ⴈბაკონი უფლისა ჩუენისა Ⴈესო Ⴕრისტესი“ Ⴒფილისი, 1709 წ. „ႱႠႾႠႰႤႡႠ ႫႠႰႩႭႦႨႱႨ. ႧႠႥႨ ႮႨႰႥႤႪႨ” „Ⴑახარება Ⴋარკოზისი. Ⴇავი პირველი” “ႼႨႢႬႨ ႼႷႭႡႨႪႱႨႲႷႥႠႭႡႠ” “Ⴜიგნი Ⴜყობილსიტყვაობა”. 1768 წ. „ႲႰႨႭႣႨႭႬ“; „Ⴒრიოდიონ“ Ⴋარხვანი. Ⴒფილისი, 1793 წ. “Ⴜყობილსიტყვაობა”. Ⴋარი Ⴁროსეს ხელწერა Ⴕართული ხვეულწერის ნიმუშები Ⴞვეულწერა — დეკორატიული ხელწერა მხედრული ასოებით, რომელიც იხმარებოდა მე-17—19 სს. ხელნაწერებში ავტორის ან გადამწერის ხელმოწერის გადმოსაცემად.   Ⴀრჩილ მეფის ხელმოწერა მისი წერილიდან Ⴀმსტერდამის ბურგომისტრ Ⴌიკოლა Ⴅიტცენისადმი. (1686 წ.) Ⴀნტონ Ⴁაგრატიონის “Ⴜყობილსიტყვაობის” გადამწერის Ⴃავით Ⴐექტორ Ⴀლექსიძის ხელმოწერა. (1800 წ.) Ⴋარი Ⴁროსეს ხელმოწერა Ⴂაგრძელება მომდევნო ჩანაწერში!